Mỗi mùa xuân mới đến, lại có thêm nhiều hộ gia đình người Mông, Dao đỏ xã Bản Cái (Bắc Hà) thoát nghèo, vươn lên, đời sống ấm no, ăn tết đầy đủ, sung túc hơn, có điều kiện đóng góp công sức, tiền của xây dựng nông thôn mới vùng cao khởi sắc, trù phú. Có được thành quả này, đồng bào dân tộc thiểu số (DTTS) nơi đây biết ơn chính sách của Đảng, Nhà nước, Chính phủ, biết ơn chương trình, dự án khuyến nông về phát triển cây quế hữu cơ, về những người cán bộ khuyến nông đang miệt mài góp sức giúp họ đổi đời.

         Về thăm xã vùng cao Bản Cái (Bắc Hà) những ngày đầu năm mới Quý Mão 2023 chứng kiến đổi thay to lớn đang diễn ra, những nương đồi trọc hay vốn chỉ trồng ngô, sắn, lúa nương trước đã được phủ xanh bởi quế, những tuyến đường bê tông trắng vắt ngang lưng chừng đồi về bản thay thế đường đất mòn xưa, bên các tuyến đường mọc lên những khu dân cư quần tụ, tập trung với những ngôi nhà, biệt thự vườn, nhiều nhà mua ô tô con, xe tải, xe máy và nhiều tiện nghi đắt tiền... tất cả thể hiện bộ mặt nông thôn mới vùng cao khởi sắc, cuộc sống mới ấm no hiện hữu.

. Người Dao đỏ xã bản Cái đổi đơì ấm no từ phát triển cây quế hữu cơ

         Đưa chúng tôi du xuân mảnh đất này, anh Lương Văn Thước, cán bộ khuyến nông phụ trách địa bàn xã Bản Cái tự hào cho biết có được kết quả này là nhờ sự quan tâm đầu tư của Đảng, Nhà nước, các cấp, các ngành, trong đó có đóng góp không nhỏ của các chương trình nông nghiệp, dự án khuyến nông, nhất là phát triển cây quế hữu cơ của Trung tâm khuyến nông tỉnh Lào Cai đã giúp đồng bào người mông, Dao đỏ địa phương thay đổi tư duy, tiếp cận phương thức sản xuất mới, áp dụng khoa học công nghệ, trồng quế hữu cơ đem lại hiệu quả kinh tế cao hơn sản phẩm truyền thống...

         Từ năm 2018, Trung tâm khuyến nông tỉnh phối hợp với công ty TNHH hương gia vị Sơn Hà triển khai dự án trồng quế hữu cơ trên địa bàn xã Bản Cái. Nhờ đó đến nay toàn xã có xây dựng được vùng quế hữu cơ với diện tích 339,5 ha, với 118 hộ ở 3/5 thôn của xã tham gia.

         Làng Quỳ là thôn tiêu biểu đi đầu trong phong trào phát triển quế hữu cơ của xã Bản Cái. Năm 2018, thôn được sát nhập từ 02 thôn cũ Làng Mò- Làng Quỳ, hiện có 108 hộ người Dao đỏ, có gần 700 ha quế, trong đó có 34 hộ trồng quế hữu cơ được công nhận, ông Đặng Tà Ù, trưởng thôn Làng Quỳ cho biết ngay khi triển khai dự án này đã có nhiều hộ hưởng ứng thực hiện hiệu quả và hiện nay đã có thêm nhiều hộ đăng ký thực hiện chờ được công nhận. Nhờ trồng quế hữu cơ đã đem lại hiệu quả kinh tế cao hơn, giảm nghèo, nâng cao đời sống đồng bào, có điều kiện đóng góp xây dựng nông thôn mới. Nhờ cây quế và trồng quế hữu cơ, mà nhân dân trong thôn đã có điều kiện kinh tế đóng góp 2,6 triệu đồng đổ bê tông tuyến đường liên thôn dài gần 4km, 70% số hộ tự bỏ tiền bê tông đường liên gia.

         Phấn khởi khi trong tháng 12/2022, người Dao đỏ thôn Làng Quỳ đồng tình hiến trên 6.000 mét vuông đất trồng cây cối, góp tiền triển khai đổ bê tông 6km đường nội đồng đến khu sản xuất, trồng quế hữu cơ. Cuộc sống sung túc hơn, các hộ dân trong thôn có tiền chỉnh trang nhà ở, 60% số hộ trong thôn xây nhà mái bằng, cao tầng và biệt thự vườn, 80% hộ gia đình có nhà ở đạt tiêu chuẩn của Bộ xây dựng…

         Kết thúc năm 2022, thôn Làng Quỳ có thêm 12 hộ dân trồng quế hữu cơ thoát nghèo, hiện thôn chỉ còn 56/108 hộ thuộc diện nghèo và cận nghèo, 20% số hộ giàu, còn lại gần 305 số hộ trung bình, khá. Anh Đặng Tà Ton, tổ trưởng tổ sản xuất quế hữu cơ thôn Làng Quỳ cho biết: Tổ sản xuất quế hữu cơ của thôn có 34 thành viên, các hộ thường xuyên trao đổi thông tin, chia sẻ kinh nghiệm sản xuất cây giống, kỹ thuật trồng, chăm sóc quế. Đồng thời liên kết thu mua và sơ chế sản phẩm quế để cung cấp ra thị trường với mức giá cao nhất cho các thành viên, nhờ đó giá trị sản phẩm ngày càng được nâng lên, thu nhập của hộ thành viên cao hơn so với trước đây.

Nông thôn mới vùng cao Bản Cái- Bắc Hà ngày một khởi sắc

         Để khuyến khích người dân thay đổi tư duy, gắn bó với kinh tế rừng, những năm qua chính quyền xã Bản Cái đã tổ chức nhiều cuộc họp vận động người dân trồng rừng và tập trung phát triển cây quế. Cuộc họp nào ở thôn, kể cả ngày hội đại đoàn kết, cán bộ xã cũng tranh thủ nói về hiệu quả kinh tế của cây quế, dần dần hình thành ý thức trong Nhân dân trồng rừng là nghề để phát triển kinh tế, sống được với rừng, làm giàu nhờ rừng. Cùng với đó, xã đã phối hợp với phòng chuyên môn của huyện mở lớp tập huấn, hướng dẫn kỹ thuật trồng rừng và chăm sóc cây lâm nghiệp cho người dân.

         Ông Triệu Tà Chiều, Bí Thư đảng ủy xã Bản Cái chia sẻ: không có biện pháp tuyên truyền nào tốt hơn là để bà con nhìn thấy thực tế. Nghĩ vậy nên Bí thư Chiều đã bắt tay vào làm. Hàng ngày, khi vừa dứt việc cơ quan, ông cùng gia đình gùi cây quế lên nương để trồng, mỗi ngày trồng vài trăm cây, dần dần đã phủ xanh toàn bộ 5 ha đất nương đồi của gia đình bộ cây quế. Thấy cán bộ trồng quế có thu nhập cao, có điều kiện xây nhà, sắm xe, thế là chẳng cần vận động, phong trào trồng quế đã lan rộng ra các thôn, những khoảnh đất trống dần thay thế bằng những mảng xanh của cây quế.

         Hiện xã Bản Cái có gần 1.400 ha rừng trồng, trong đó diện tích trồng quế khoảng 1.383 ha, trong đó có 339,5 ha quế được công nhận hữu cơ, 700 ha quế đang thực hiện quy trình sản xuất quế hữu cơ và chờ công nhận thêm hàng trăm ha. Năm 2022,có 13 hộ dân trong xã duy trì nghề ươm bầu quế cung ứng cho dân với số lượng 120 vạn cây, cung ứng khoảng 60 vạn cây quế giống, bà con nông dân xã Bản Cái đã trồng mới 48 ha quế theo quy trình quế hữu cơ dưới sự hướng dẫn của Trung tâm khuyến nông tỉnh, Công ty TNHH hương gia vị Sơn Hà và cán bộ khuyến nông xã. Cây quế đã và đang đem lại nguồn thu ổn định, giảm nghèo bền vững, nâng cao đời sống nhân dân trên địa bàn. Năm 2022, nhân dân trên địa bàn xã có tổng nguồn thu hơn 18 tỷ đồng từ cây quế, thu nhập bình quân đầu người đạt 33,92 triệu đồng/người/năm, tăng trên 2  triệu đồng so với năm 2021.

         Nhờ đó đã có thêm 36 hộ dân trồng quế hữu cơ thoát nghèo, có điều kiện vui xuân, ăn tết sung túc, đầy đủ hơn. Ngày một xuất hiện nhiều mô hình kinh tế giỏi do cán bộ, hội viên chi hội nông dân, phụ nữ đảm nhận như:  hộ ông Bàn Phúc Nguyên, ông Lò Văn Đường ,thôn Làng Quỳ, ông, Ma a Đanh, thôn Cô Tông Bản Vàng, Ma A Páo, thôn Ma Sín Chải … trong xã có nhiều hộ gia đình liên kết giúp nhau tiêu thụ các sản phẩm quế giống, vỏ quế, sơ chế quế sáo, quế bào, giúp nhau xây dựng thương hiệu Quế hữu cơ...Tiêu biểu như hộ ông Đặng Tà Ton (Làng Quỳ), hộ ông Hoàng Kim Minh (Làng Quỳ), hộ ông Triệu Ton Tuân và hộ ông Bàn Tà Sai (Làng Tát),

         Đặc biệt từ trồng quế hữu cơ, đời sống khấm khá, có thêm thu nhập,  đồng bào các dân tộc thiểu số xã vùng cao Bản Cái đã và đang  tích cực hưởng ứng thực hiện phong trào “Cả nước chung sức xây dựng nông thôn mới”: Trong năm 2022, người dân đã đóng góp trên 270 ngày công lao động, quy ra tiền trị giá gần 68 đồng để xây dựng công trình giao thông đường xã, thôn, ngõ xóm; làm mới và tu sửa 25 nhà vệ sinh, 7 chuồng trại nuôi nhốt gia súc. Trong quá trình thực hiện, đã có nhiều cá nhân, đơn vị hưởng ứng tích cực và đi đầu trong các phong trào như: thôn Ma Sín Chải, Làng Cù, Làng Quỳ... Số hộ gia đình xây dựng và sử dụng nhà tiêu hợp vệ sinh là 240/301 hộ, đạt tỉ lệ 79,7%. Số hộ gia đình xây dựng chuồng nhốt gia súc hợp vệ sinh 32/46 hộ , đạt tỉ lệ 69,5%. Số hộ  sử dụng nguồn nước hợp vệ sinh 301/301 hộ, đạt tỉ lệ 100%.

          Ông Triệu Tà Triều, bí thư Đảng ủy, trưởng ban chỉ đạo chương trình mục tiêu Quốc gia về xây dựng nông thôn mới xã Bản Cái khẳng định; "thời gian qua, Đảng bộ xã Bản Cái xác định cây quế là cây mũi nhọn giảm nghèo bền vững, nhất là phát triển cây quế hữu cơ nên đã chú trọng phát triển mở rộng diện tích, nâng cao hiệu quả kinh tế từ cây quế gắn với giao đất giao rừng cho nhân dân nhận khoanh nuôi, bảo vệ và trồng rừng và trong quá trình thực hiện thành công, thắng lợi có đóng góp quan trọng của Trung tâm khuyến nông tỉnh, đội ngũ cán bộ khuyến nông, cộng tác viên khuyến nông xã. Bản Cái đã có 3/5 thôn đã thành lập tổ hợp tác trồng Quế hữu cơ, 2 thôn còn lại đang thực hiện chờ công nhận. Nhờ cây quế, đời sống của người dân vùng cao Bản Cái cải thiện, nâng cao, có điều kiện đóng góp công sức, tiền của xây dựng nông thôn mới, nhất là thực hiện các tiêu chí khó về giao thông, nhà ở dân cư... góp phần đẩy nhanh tiến độ chương trình mục tiêu quốc gia về xây dựng nông thôn mới tại địa phương". 

          Chia tay vùng cao Bản Cái trong không khí rộn ràng xuân mới Quý Mão 2023 đã về, tin tưởng với những thành công, thắng lợi đã đạt được cùng với chính sách đã và đang tiếp tục được  triển khai trong năm mới, vận động mở rộng diện tích đất trồng quế, tuyên truyền, hỗ trợ nhân dân xây dựng và phát triển vùng quế hữu cơ, gắn với chế biến và tiêu thụ sản phẩm. Từ đó nâng cao chất lượng, giá trị sản phẩm, tạo đầu ra ổn định, góp phần nâng cao thu nhập, giảm nghèo bền vững cho đồng bào dân tộc thiểu số vùng cao.

Lưu Hoà