Sâu đo Thuộc họ sâu đo (Geometridae), bộ cánh
vẩy (Lepidoptera). Sâu đo ăn trụi lá quế trông như cây chết. Sâu hại
làm giảm sinh trưởng của rừng quế và làm cây suy yếu, tạo điều kiện thuận lợi
cho những loài sâu hại thứ cấp xâm nhập, phá hoại.
Hiện nay tại các huyện Bảo Yên, Bảo Thắng, Văn Bàn, Bắc Hà đang bị sâu đo
hại quế tấn công, chúng gây hại hàng trăm ha quế ảnh hưởng tới tình hình sinh
trưởng phát triển của cây quế. Sau đây xin được hướng dẫn bà con nông dân nhận
biết hình thái, tập tính sinh hoạt của sâu và cách phòng trừ như sau:
1. Hình thái
- Sâu trưởng thành: thân dài 18 - 20mm, sải cánh rộng 72 - 75mm, cánh trước
có đốm vân màu xanh nhạt, giữa cánh có đốm lửa trong suốt, cánh sau màu nâu
xám, đầu hình sợi chỉ, bụng nhọn gần về cuối.
- Trứng: hình bầu dục màu xám trắng.
- Sâu non: dài 5cm, biến màu theo cây chủ, đầu có màu xanh, với những chấm
nổi màu vàng. Thân màu xanh sẫm, bụng có hai đường chéo trắng. Cuối bụng có 2
sừng đuôi.
- Nhộng: Màu nâu đen bóng. Phía trước thân nhộng có u lồi.
2. Tập tính sinh hoạt
- Mỗi năm 2 lứa, mỗi lứa kéo dài tùy theo điều kiện thời tiết. Nói chung
thời kỳ trứng 7ngày, sâu non 29 ngày, nhộng 25 ngày, trứng được đẻ ở mặt sau
của lá.
- Mỗi con cái có thể đẻ 1000 - 1500 trứng, thường đẻ trên kẽ hở thân cây,
kẽ lá thành đám. Sâu non hoạt động mạnh, nhả tơ di chuyển theo gió.
- Loài sâu đo ăn lá quế chỉ tập trung chủ yếu ở sườn đồi và chân đồi (nơi
có nguồn thức ăn dồi dào và khí hậu nóng ẩm).
3. Biện pháp phòng trừ
- Dùng chế phẩm sinh học BT để phun lên tán cây (liều lượng 3 kg/ha thuốc
pha với 450 - 600 lít nước) để diệt sâu non. Diện tích nhiễm sâu với mật độ cao
(Bestox 5EC, Ofatox 400EC...) để phun trừ.
- Phương tiện phun thuốc: Việc phòng,
trừ sâu hại cây lâm nghiệp nói chung, cây quế nói riêng gặp rất nhiều khó khăn
do cây cao đã khép tán, địa hình đồi dốc, không có bình bơm chuyên dụng. Tuy
nhiên, với giá trị kinh tế của cây quế biện pháp phòng, trừ là phương án tối ưu
khi dịch hại bùng phát. Tại các địa phương
có thể sử dụng máy bơm áp lực (máy rửa xe) để phun trừ. Máy
được đặt dưới chân đồi, một đầu hút được nối vào thùng phi chứa dung dịch nước
thuốc đã pha, còn đầu đẩy có thể nối dây dài tùy theo địa điểm cần phun. Đối
với cây cao >10m nối thêm sào để lượng nước thuốc có thể rải đều tán cây.
Lưu ý: Trong quá trình phun thuốc cần trang bị đầy
đủ bảo hộ lao động như: Quần áo, ủng, mũ, kính mắt, găng tay; phải cắm biển báo
khu vực mới phun thuốc đảm bảo an toàn cho người và động vật; đảm bảo thời gian
cách ly sau khi phun thuốc từ 10 - 14 ngày mới khai thác, thu hoạch quế. (Đối
với diện tích canh tác quế hưu cơ khuyến cáo không sử dụng thuốc hóa học).
Đặng
Quốc Huy
Trung tâm Khuyến nông và DVNN